Vanaf het moment dat Plato sprak over het ‘Eiland van Atlas’, heeft zijn verhaal over Atlantis tot de verbeelding gesproken. Hoewel het motief van de ‘verborgen beschaving’ geregeld voorkomt in de geschiedenis – denk aan de gouden stad El Dorado of het mysterieuze eiland Avalon uit de Arthursagen – lijkt Atlantis een bijzondere populariteit te hebben genoten. Die populariteit heeft ervoor gezorgd dat de oorspronkelijke betekenis van de mythische beschaving, namelijk als waarschuwing tegen overmatige hebzucht, in vergetelheid is geraakt en heeft plaatsgemaakt voor een verheven Atlantis. Ondanks de dubieuze historiciteit van de stad, hebben velen getracht het ‘echte’ Atlantis te vinden. Anderen reisden vanuit hun leunstoel naar de verzonken stad met de Atlanteaanse literatuur in de hand.
Deze editie van Leidschrift leidt de lezer van de klassieke oorsprong van Atlantis via Francis Bacon’s vroegmoderne utopie naar Atlantis als de ‘geboorteplaats van de menselijke beschaving’ in 19e- en vroeg 20e-eeuwse wetenschap. Zelfs de elite in het Derde Rijk was geobsedeerd door Atlantis en zag het als de baarmoeder van het Arisch ras.
De fascinatie met Atlantis duurt voort. De mythe inspireerde in de laatste vijftig jaar films (bv. Atlantis: The Lost Empire), computerspellen (bv. Atlantis: The Lost Tales) en pretparkattracties (bv. Race for Atlantis in Phantasialand). Bovendien groeit Atlantis met ons mee. Met onze technologische voortgang stijgt ook de beschaving van het eiland tot nieuwe hoogten: in de stripverhalen van Suske en Wiske (Het statige standbeeld) en Blake en Mortimer (Het Raadsel van Atlantis) zijn de Antlanteanen met hun hoogontwikkelde samenleving uitgeweken naar de ruimte. Hoewel de morele les van Plato wellicht niet tot deze verheven sferen weet door te dringen, hoeft zijn mythische stad voorlopig niet meer bang te zijn in woeste golven te verzinken.
 
 
ARTIKELEN
 
 
Hugo Koning, 'De drijvende kracht van Atlantis'
Bert van den Berg, 'Plato's Atlantis. Een nobele leugen'
Tobin L. Craig, 'Old Atlantis, New Atlantis, and the Vicissitudes of things'
Chantal Foucrier, 'The Myth of Atlantis in the 19th Century: Science and Imagination'
Kenneth L. Feder, 'Quest for Atlantis. The search for archaeological evidence of a legend'
Eric Kurlander, '"One Foot in Atlantis, One in Tibet". The Roots and Legacies of Nazi Theories on Atlantis, 1890-1945'
Jolein M. Bil, 'Recensie: L. Maurizio, Classical Mythology in Context'
Jordi X. Guardiola Cànaves, 'Venerated Rulers. The implication of Rome's subdits in the emperor worship in Hispania'.